- Για τις φωτογραφίες, όπως και για τα άλλα πνευματικά έργα του λόγου, της τέχνης ή της επιστήμης, υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα (copyrights ©).
- Τα δικαιώματα αυτά στην Ελλάδα ρυθμίζονται με το Νόμο 2121/93.
- Ο φωτογράφος, με βάση τον παραπάνω νόμο, αποκτά για τις φωτογραφίες του όλα τα δικαιώματα με τη δημιουργία τους, χωρίς να απαιτείται καμιά άλλη διατύπωση και ανεξάρτητα από την αξία κάθε φωτογραφίας.
- Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούνται από το «περιουσιακό» και από το «ηθικό δικαίωμα» πνευματικής ιδιοκτησίας. Η «εκμετάλλευση του δικαιώματος» είναι μια εξουσία του περιουσιακού δικαιώματος και η «αναγνώριση της πατρότητας» της κάθε φωτογραφίας είναι μία εξουσία ηθικού δικαιώματος.
Με βάση αυτά τα δικαιώματα ο φωτογράφος μπορεί να επιτρέπει ή να απαγορεύει τη χρήση του έργου του, να καθορίζει τους όρους εκμετάλλευσής του, καθώς και να αναγράφεται το όνομά του ως δημιουργού της φωτογραφίας.
- Οι φωτογραφίες προστατεύονται ως αυτοτελή έργα και, προκειμένου να γίνεται νόμιμα η εκμετάλλευσή τους από τρίτους, πρέπει ο δημιουργός φωτογράφος να έχει εκχωρήσει αντίστοιχο δικαίωμα («άδεια εκμετάλλευσης») για κάθε συγκεκριμένη χρήση του έργου του ή να έχει μεταβιβάσει το περιουσιακό δικαίωμα του έργου του.
- Η άδεια εκμετάλλευσης (χρήση φωτογραφίας) εκχωρείται μόνο από το φωτογράφοδημιουργό, αφού η χρήση των φωτογραφιών αποτελεί μέρος του πνευματικού δικαιώματος του φωτογράφου (συγκεκριμένα του περιουσιακού δικαιώματός του). Σε απλή γλώσσα αυτό σημαίνει πως ο φωτογράφος, είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας είτε ως μισθωτός, δεν «πουλάει» φωτογραφίες, αλλά«μεταβιβάζει» το περιουσιακό του δικαίωμα επ αυτών ή «εκχωρεί» ορισμένες εξουσίες του περιουσιακού του δικαιώματος (γιατί το ηθικό δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο), έναντι αμοιβής που συμφωνείται.
- Οποιαδήποτε χρήση φωτογραφίας (αντιγραφή, αναπαραγωγή κλπ) χωρίς άδεια από τον δημιουργό της είναι παράνομη και οι κυρώσεις του νόμου, ποινικές και αστικές, είναι αυστηρότατες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι ποινικές κυρώσεις μπορεί να είναι φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και αποζημίωση ύψους τουλάχιστον του διπλάσιου της αγοραίας αμοιβής του κάθε έργου.
- Απαγορεύεται επίσης οποιαδήποτε παραποίηση, αλλοίωση ή και χρήση τμήματος φωτογραφίας χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού.
- Η αναγραφή του ονόματος του φωτογράφου σε κάθε χρήση φωτογραφίας (ηθικό δικαίωμα) είναι υποχρεωτική και ανεξάρτητη από τυχόν άλλους όρους της άδειας εκμετάλλευσης.
- Ο φωτογράφος (όπως και κάθε άλλος δικαιούχος πνευματικών δικαιωμάτων) μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματα που του δίνει ο νόμος είτε ο ίδιος ατομικά είτε συλλογικά μέσα από φορείς, όπως είναι οι «Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης των Δημιουργών», οι οποίοι προβλέπονται από το νόμο και έχουν ιδρυθεί γι` αυτό το σκοπό.
- Ορισμένα δικαιώματα, επειδή είναι πρακτικά αδύνατο να τα ασκήσει κάθε δημιουργός μόνος του, ο νόμος προβλέπει ότι ασκούνται υποχρεωτικά από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης.
- Οι φωτογράφοι της Ελλάδας ήδη από το 1998 έχουν συστήσει και λειτουργούν τον δικό τους Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης, τον «ΦΟΙΒΟ», για την διαχείριση των συλλογικών τους δικαιωμάτων και την προστασία των πνευματικών τους δικαιωμάτων.
ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ
Ο φωτογράφος οφείλει να πληροί τα υψηλότερα επίπεδα επαγγελματισμού και ηθικής.
Κατά την άσκηση του επαγγέλματός του πρέπει να τον εμπνέουν ο σεβασμός των εθνικών και λαϊκών αξιών, καθώς και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του λαού.
Οι θρησκευτικές δοξασίες, οι θεσμοί, τη ήθη και τα έθιμα των εθνών, οι λαοί και οι φυλές, καθώς επίσης και η εν γένει καταγωγή, το φύλο, οι πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις και η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή των πολιτών είναι έννοιες σεβαστές, απαραβίαστες και δεν συνιστούν τη βάση οποιασδήποτε διάκρισης εκ μέρους του φωτογράφου. Ως ιδιωτικός χώρος θεωρείται κάθε δημόσιος ή ιδιωτικός τόπος όπου υπάρχει μια εύλογη προσδοκία ιδιωτικής ζωής.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να φωτογραφίζουν ή να προσπαθούν να φωτογραφήσουν:
α) μέσω εκφοβισμών, παρενοχλήσεων ή επίμονης καταδίωξης και
β) σε ιδιωτικούς χώρους, χωρίς την έγκριση των φωτογραφιζομένων.
Σε περιπτώσεις ανθρωπίνου πόνου και θλίψης οι επαφές για φωτογράφηση πρέπει να πραγματοποιούνται με συμπάθεια και διακριτικότητα.
Η δημοσίευση φωτογραφιών σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να αποτελεί αντικείμενο επίσης συμπάθειας και διακριτικότητας, χωρίς αυτό να συνιστά περιορισμό του δικαιώματος δημοσιοποίησης των δικαστικών διαδικασιών, για τις οποίες όμως πρέπει να τηρείται ο σχετικός νόμος.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να λησμονούν ότι κανείς δεν θεωρείται ένοχος χωρίς έκδοση τελεσίδικης απόφασης από τα δικαστήρια.
Οι φωτογράφοι πρέπει γενικά να αποφεύγουν να φωτογραφίζουν ή να προσπαθούν να φωτογραφίσουν μέσω υπεκφυγών, προφάσεων και κακόπιστων στρατηγημάτων, εκτός από τις περιπτώσεις δημοσίου συμφέροντος.
Το δημόσιο συμφέρον περιλαμβάνει την έρευνα ή αποκάλυψη εγκλήματος ή σοβαρού αδικήματος, την προστασία της δημόσιας υγείας και ασφάλειας, την προστασία του κοινού από πιθανή παραπλάνησή του με δήλωση ή ενέργεια ιδιώτη ή οργανισμού. Σε περίπτωση δημοσίευσης τέτοιων φωτογραφιών είναι απαραίτητη η δημοσίευση της πλήρους αιτιολόγησης, η οποία θα αναφέρεται στον τρόπο που εξυπηρετήθηκε το δημόσιο συμφέρον.
Στις περιπτώσεις φωτογραφήσεων σε σχολικό περιβάλλον απαγορεύεται η φωτογράφηση των μαθητών χωρίς την άδεια των σχολικών αρχών.
Σε κάθε περίπτωση οι φωτογράφοι οφείλουν να αποφεύγουν την απασχόληση των μαθητών κατά την διάρκεια του ωραρίου εκπαίδευσής τους.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να δίνουν –ως κίνητρο για τις φωτογραφήσεις που επιδιώκουν– αμοιβή ούτε σε ανήλικους, προκειμένου να παρουσιάσουν έργο σχετικό με την οικονομική τους κατάσταση, ούτε στους γονείς ή στους κηδεμόνες αυτών για τον ίδιο σκοπό, εκτός αν προφανώς πρόκειται για το συμφέρον των φωτογραφιζομένων παιδιών.
Σε περίπτωση δημοσίευσης φωτογραφιών σχετικών με την προσωπική ζωή ενός παιδιού, η δημοσίευση να δικαιολογείται για λόγους άλλους εκτός της καλής ή κακής φήμης ή της θέσης των γονέων ή κηδεμόνων του παιδιού.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να φωτογραφίζουν θύματα σεξουαλικών επιθέσεων ή να δημοσιοποιούν τέτοιες φωτογραφίες με σκοπό την αποκάλυψη της ταυτότητας των θυμάτων εκτός αν υπάρχει επαρκής αιτιολόγηση οπότε είναι ελεύθεροι να ενεργήσουν κατά αυτόν τον τρόπο από τον νόμο.
Σε κάθε περίπτωση σχετική με κατηγορίες σεξουαλικού περιεχομένου, όπου αναμειγνύονται ανήλικοι κάτω των 16 ετών, είτε ως θύματα είτε ως μάρτυρες, οι φωτογράφοι οφείλουν να απέχουν από την φωτογράφηση αυτών πριν απ’όλα για λόγους ηθικής τάξης.
Οι φωτογράφοι που εισέρχονται σε νοσοκομεία ή σε συναφή ιδρύματα για φωτογράφηση θα πρέπει προηγουμένως να επιδεικνύουν την επαγγελματική τους ταυτότητα και να λαμβάνουν άδεια από τις υπεύθυνες αρχές.
Σε κάθε περίπτωση φωτογράφησης εκδηλώσεως δημοσίου ενδιαφέροντος οι φωτογράφοι πρέπει προηγουμένως να ζητούν την άδεια φωτογράφησης από τους αρμοδίους κατόπιν επιδείξεως της επαγγελματικής τους ταυτότητας.
Η χρήση αυτής της ταυτότητας πρέπει να είναι αυστηρά προσωπική από τον φωτογράφο κάτοχό της.
Οι φωτογράφοι οφείλουν να σέβονται τους ιερούς θρησκευτικούς χώρους και την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, να μην χρησιμοποιούν τα αρχαία μνημεία χωρίς την προηγούμενη έγκριση των αρμοδίων αρχών, όταν πρόκειται για την διαφήμιση προϊόντων και γενικά να μην παραβιάζουν τα σήματα απαγόρευσης φωτογράφησης.
Στις περιπτώσεις φωτογραφήσεων ιερών μυστηρίων, οι φωτογράφοι θα πρέπει να συμμορφώνονται γενικά με τους κανόνες της Ιεράς Εκκλησίας.
Κατά την είσοδο τους σε Ιερούς Ναούς για φωτογράφηση Ιερών Μυστηρίων πρέπει να φέρουν την επαγγελματική ταυτότητα εμφανώς και να την επιδεικνύουν στον προϊστάμενο ιερέα για την επαλήθευση των προσωπικών τους στοιχείων.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να κάνουν κατάχρηση φωτογραφικών λήψεων κατά την τέλεση του ιερού μυστηρίου.
Η χρήση των προβολέων και του λοιπού φωτογραφικού εξοπλισμού κατά την τέλεση του ιερού μυστηρίου πρέπει να είναι διακριτική και να μην δημιουργεί εμπόδια στην τέλεση του μυστηρίου. Η εν γένει συμπεριφορά των φωτογράφων έναντι του κλήρου και των παρισταμένων προσώπων κατά την άσκηση του επαγγέλματος τους πρέπει να είναι χρηστή και η ένδυσή τους ενδεδειγμένη για την περίσταση, στο πλαίσιο του σεβασμού προς το χώρο και τα τιμώμενα πρόσωπα.
Οι φωτογράφοι κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους θα πρέπει να υποδεικνύουν συναδελφική αλληλεγγύη και να τηρούν τους κανόνες που τίθενται από την Πολιτεία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ανταγωνισμού και φορολογίας. Οι φωτογράφοι είναι πνευματικοί δημιουργοί σύμφωνα με τον νόμο και έχουν περιουσιακό και ηθικό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των φωτογραφικών τους έργων τα οποία πρέπει να προστατεύουν.
- Τα δικαιώματα αυτά στην Ελλάδα ρυθμίζονται με το Νόμο 2121/93.
- Ο φωτογράφος, με βάση τον παραπάνω νόμο, αποκτά για τις φωτογραφίες του όλα τα δικαιώματα με τη δημιουργία τους, χωρίς να απαιτείται καμιά άλλη διατύπωση και ανεξάρτητα από την αξία κάθε φωτογραφίας.
- Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούνται από το «περιουσιακό» και από το «ηθικό δικαίωμα» πνευματικής ιδιοκτησίας. Η «εκμετάλλευση του δικαιώματος» είναι μια εξουσία του περιουσιακού δικαιώματος και η «αναγνώριση της πατρότητας» της κάθε φωτογραφίας είναι μία εξουσία ηθικού δικαιώματος.
Με βάση αυτά τα δικαιώματα ο φωτογράφος μπορεί να επιτρέπει ή να απαγορεύει τη χρήση του έργου του, να καθορίζει τους όρους εκμετάλλευσής του, καθώς και να αναγράφεται το όνομά του ως δημιουργού της φωτογραφίας.
- Οι φωτογραφίες προστατεύονται ως αυτοτελή έργα και, προκειμένου να γίνεται νόμιμα η εκμετάλλευσή τους από τρίτους, πρέπει ο δημιουργός φωτογράφος να έχει εκχωρήσει αντίστοιχο δικαίωμα («άδεια εκμετάλλευσης») για κάθε συγκεκριμένη χρήση του έργου του ή να έχει μεταβιβάσει το περιουσιακό δικαίωμα του έργου του.
- Η άδεια εκμετάλλευσης (χρήση φωτογραφίας) εκχωρείται μόνο από το φωτογράφοδημιουργό, αφού η χρήση των φωτογραφιών αποτελεί μέρος του πνευματικού δικαιώματος του φωτογράφου (συγκεκριμένα του περιουσιακού δικαιώματός του). Σε απλή γλώσσα αυτό σημαίνει πως ο φωτογράφος, είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας είτε ως μισθωτός, δεν «πουλάει» φωτογραφίες, αλλά«μεταβιβάζει» το περιουσιακό του δικαίωμα επ αυτών ή «εκχωρεί» ορισμένες εξουσίες του περιουσιακού του δικαιώματος (γιατί το ηθικό δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο), έναντι αμοιβής που συμφωνείται.
- Οποιαδήποτε χρήση φωτογραφίας (αντιγραφή, αναπαραγωγή κλπ) χωρίς άδεια από τον δημιουργό της είναι παράνομη και οι κυρώσεις του νόμου, ποινικές και αστικές, είναι αυστηρότατες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι ποινικές κυρώσεις μπορεί να είναι φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και αποζημίωση ύψους τουλάχιστον του διπλάσιου της αγοραίας αμοιβής του κάθε έργου.
- Απαγορεύεται επίσης οποιαδήποτε παραποίηση, αλλοίωση ή και χρήση τμήματος φωτογραφίας χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού.
- Η αναγραφή του ονόματος του φωτογράφου σε κάθε χρήση φωτογραφίας (ηθικό δικαίωμα) είναι υποχρεωτική και ανεξάρτητη από τυχόν άλλους όρους της άδειας εκμετάλλευσης.
- Ο φωτογράφος (όπως και κάθε άλλος δικαιούχος πνευματικών δικαιωμάτων) μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματα που του δίνει ο νόμος είτε ο ίδιος ατομικά είτε συλλογικά μέσα από φορείς, όπως είναι οι «Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης των Δημιουργών», οι οποίοι προβλέπονται από το νόμο και έχουν ιδρυθεί γι` αυτό το σκοπό.
- Ορισμένα δικαιώματα, επειδή είναι πρακτικά αδύνατο να τα ασκήσει κάθε δημιουργός μόνος του, ο νόμος προβλέπει ότι ασκούνται υποχρεωτικά από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης.
- Οι φωτογράφοι της Ελλάδας ήδη από το 1998 έχουν συστήσει και λειτουργούν τον δικό τους Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης, τον «ΦΟΙΒΟ», για την διαχείριση των συλλογικών τους δικαιωμάτων και την προστασία των πνευματικών τους δικαιωμάτων.
ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ
Ο φωτογράφος οφείλει να πληροί τα υψηλότερα επίπεδα επαγγελματισμού και ηθικής.
Κατά την άσκηση του επαγγέλματός του πρέπει να τον εμπνέουν ο σεβασμός των εθνικών και λαϊκών αξιών, καθώς και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του λαού.
Οι θρησκευτικές δοξασίες, οι θεσμοί, τη ήθη και τα έθιμα των εθνών, οι λαοί και οι φυλές, καθώς επίσης και η εν γένει καταγωγή, το φύλο, οι πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις και η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή των πολιτών είναι έννοιες σεβαστές, απαραβίαστες και δεν συνιστούν τη βάση οποιασδήποτε διάκρισης εκ μέρους του φωτογράφου. Ως ιδιωτικός χώρος θεωρείται κάθε δημόσιος ή ιδιωτικός τόπος όπου υπάρχει μια εύλογη προσδοκία ιδιωτικής ζωής.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να φωτογραφίζουν ή να προσπαθούν να φωτογραφήσουν:
α) μέσω εκφοβισμών, παρενοχλήσεων ή επίμονης καταδίωξης και
β) σε ιδιωτικούς χώρους, χωρίς την έγκριση των φωτογραφιζομένων.
Σε περιπτώσεις ανθρωπίνου πόνου και θλίψης οι επαφές για φωτογράφηση πρέπει να πραγματοποιούνται με συμπάθεια και διακριτικότητα.
Η δημοσίευση φωτογραφιών σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να αποτελεί αντικείμενο επίσης συμπάθειας και διακριτικότητας, χωρίς αυτό να συνιστά περιορισμό του δικαιώματος δημοσιοποίησης των δικαστικών διαδικασιών, για τις οποίες όμως πρέπει να τηρείται ο σχετικός νόμος.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να λησμονούν ότι κανείς δεν θεωρείται ένοχος χωρίς έκδοση τελεσίδικης απόφασης από τα δικαστήρια.
Οι φωτογράφοι πρέπει γενικά να αποφεύγουν να φωτογραφίζουν ή να προσπαθούν να φωτογραφίσουν μέσω υπεκφυγών, προφάσεων και κακόπιστων στρατηγημάτων, εκτός από τις περιπτώσεις δημοσίου συμφέροντος.
Το δημόσιο συμφέρον περιλαμβάνει την έρευνα ή αποκάλυψη εγκλήματος ή σοβαρού αδικήματος, την προστασία της δημόσιας υγείας και ασφάλειας, την προστασία του κοινού από πιθανή παραπλάνησή του με δήλωση ή ενέργεια ιδιώτη ή οργανισμού. Σε περίπτωση δημοσίευσης τέτοιων φωτογραφιών είναι απαραίτητη η δημοσίευση της πλήρους αιτιολόγησης, η οποία θα αναφέρεται στον τρόπο που εξυπηρετήθηκε το δημόσιο συμφέρον.
Στις περιπτώσεις φωτογραφήσεων σε σχολικό περιβάλλον απαγορεύεται η φωτογράφηση των μαθητών χωρίς την άδεια των σχολικών αρχών.
Σε κάθε περίπτωση οι φωτογράφοι οφείλουν να αποφεύγουν την απασχόληση των μαθητών κατά την διάρκεια του ωραρίου εκπαίδευσής τους.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να δίνουν –ως κίνητρο για τις φωτογραφήσεις που επιδιώκουν– αμοιβή ούτε σε ανήλικους, προκειμένου να παρουσιάσουν έργο σχετικό με την οικονομική τους κατάσταση, ούτε στους γονείς ή στους κηδεμόνες αυτών για τον ίδιο σκοπό, εκτός αν προφανώς πρόκειται για το συμφέρον των φωτογραφιζομένων παιδιών.
Σε περίπτωση δημοσίευσης φωτογραφιών σχετικών με την προσωπική ζωή ενός παιδιού, η δημοσίευση να δικαιολογείται για λόγους άλλους εκτός της καλής ή κακής φήμης ή της θέσης των γονέων ή κηδεμόνων του παιδιού.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να φωτογραφίζουν θύματα σεξουαλικών επιθέσεων ή να δημοσιοποιούν τέτοιες φωτογραφίες με σκοπό την αποκάλυψη της ταυτότητας των θυμάτων εκτός αν υπάρχει επαρκής αιτιολόγηση οπότε είναι ελεύθεροι να ενεργήσουν κατά αυτόν τον τρόπο από τον νόμο.
Σε κάθε περίπτωση σχετική με κατηγορίες σεξουαλικού περιεχομένου, όπου αναμειγνύονται ανήλικοι κάτω των 16 ετών, είτε ως θύματα είτε ως μάρτυρες, οι φωτογράφοι οφείλουν να απέχουν από την φωτογράφηση αυτών πριν απ’όλα για λόγους ηθικής τάξης.
Οι φωτογράφοι που εισέρχονται σε νοσοκομεία ή σε συναφή ιδρύματα για φωτογράφηση θα πρέπει προηγουμένως να επιδεικνύουν την επαγγελματική τους ταυτότητα και να λαμβάνουν άδεια από τις υπεύθυνες αρχές.
Σε κάθε περίπτωση φωτογράφησης εκδηλώσεως δημοσίου ενδιαφέροντος οι φωτογράφοι πρέπει προηγουμένως να ζητούν την άδεια φωτογράφησης από τους αρμοδίους κατόπιν επιδείξεως της επαγγελματικής τους ταυτότητας.
Η χρήση αυτής της ταυτότητας πρέπει να είναι αυστηρά προσωπική από τον φωτογράφο κάτοχό της.
Οι φωτογράφοι οφείλουν να σέβονται τους ιερούς θρησκευτικούς χώρους και την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, να μην χρησιμοποιούν τα αρχαία μνημεία χωρίς την προηγούμενη έγκριση των αρμοδίων αρχών, όταν πρόκειται για την διαφήμιση προϊόντων και γενικά να μην παραβιάζουν τα σήματα απαγόρευσης φωτογράφησης.
Στις περιπτώσεις φωτογραφήσεων ιερών μυστηρίων, οι φωτογράφοι θα πρέπει να συμμορφώνονται γενικά με τους κανόνες της Ιεράς Εκκλησίας.
Κατά την είσοδο τους σε Ιερούς Ναούς για φωτογράφηση Ιερών Μυστηρίων πρέπει να φέρουν την επαγγελματική ταυτότητα εμφανώς και να την επιδεικνύουν στον προϊστάμενο ιερέα για την επαλήθευση των προσωπικών τους στοιχείων.
Οι φωτογράφοι δεν πρέπει να κάνουν κατάχρηση φωτογραφικών λήψεων κατά την τέλεση του ιερού μυστηρίου.
Η χρήση των προβολέων και του λοιπού φωτογραφικού εξοπλισμού κατά την τέλεση του ιερού μυστηρίου πρέπει να είναι διακριτική και να μην δημιουργεί εμπόδια στην τέλεση του μυστηρίου. Η εν γένει συμπεριφορά των φωτογράφων έναντι του κλήρου και των παρισταμένων προσώπων κατά την άσκηση του επαγγέλματος τους πρέπει να είναι χρηστή και η ένδυσή τους ενδεδειγμένη για την περίσταση, στο πλαίσιο του σεβασμού προς το χώρο και τα τιμώμενα πρόσωπα.
Οι φωτογράφοι κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους θα πρέπει να υποδεικνύουν συναδελφική αλληλεγγύη και να τηρούν τους κανόνες που τίθενται από την Πολιτεία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ανταγωνισμού και φορολογίας. Οι φωτογράφοι είναι πνευματικοί δημιουργοί σύμφωνα με τον νόμο και έχουν περιουσιακό και ηθικό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των φωτογραφικών τους έργων τα οποία πρέπει να προστατεύουν.